I & I Part 9 - Oceania

Oto kolejny artykuł z serii "I & I", pisałam jakiś czas temu na temat odkrycia Australii, jednak została jeszcze Oceania.

 

Obszar, który zajmuje Oceania zaczął odsłaniać swoje piękno już w XVI wieku przed Hiszpanami i Portugalczykami. W XVII wieku dołączyli do nich Holendrzy, Francuzi i Anglicy,

a w XIX wieku Niemcy i Amerykanie.

Do końca XIX wieku wszystkie wyspy Oceanii zostały skolonizowane przez państwa europejskie oraz Stany Zjednoczone. W 1907 roku niepodległość uzyskało pierwsze państwo Oceanii - Nowa Zelandia. W okresie I wojny światowej terytoria niemieckie zostały zajęte przez Australię, Nową Zelandię i Japonię. W czasie II wojny światowej obszar Oceanii był areną działań wojennych prowadzonych przez Japonię i Amerykę. Po kapitulacji Japonii w 1945 jej terytoria mandatowe jako terytoria powiernicze ONZ trafiły pod zarząd Stanów Zjednoczonych.

W okresie powojennym większość terytorium zależnych uzyskało niepodległość m.in. Samoa Zachodnie w 1962, Nauru w 1968, Tonga i Fidżi w 1970, Papua-Nowa Gwinea w 1975, Wyspy Salomonoa i Tuvalu w 1978, Kiribati w 1979, Vanuatu w 1980, Federacja Mikronezji, Palau i Wyspy Marshalla w 1994. Inne terytoria jak Niue, Wyspy Cooka, Mariany Północne, Guam posiadają szeroką autonomię  mają rangę państw stowarzyszonych z Nową Zelandią lub USA.

 

 

Oceania to ogólnie mówiąc wyspy, wyspy i wyspy.

Ten wyspiarski świat rozciąga się na olbrzymim obszarze Oceanu Spokojnego.

Na długo przed pierwszymi odkryciami tych terenów, docierały pewne informacje na temat tego regionu. Arabski geograf Al-Masudi w X wieku podaje, że na Morzu Wschodnim znajduje się 1900 wysp. Dokładniejsze oszacowanie wielkości regionu podają źródła chińskie, za którymi Marco Polo podawał, że takich wysp istnieje aż 7440.

 

Oceanię odkryto jednoczesnie z dwóch różnych kierunków.

Pierwszym, który żeglował przez Oceanię był Ferdynand Magellan. Choć można go uznać za oficjalnego odkrywcę Polinezji, ani on, ani jego nestępcy nie zdawali sobie sprawy z rozległości archipelagu. Magellan zaledwie otarł się o północny kraniec Polinezji odkrywając parę wysepek z grupy Tuamotu we wschodniej Polinezji oraz Mariany nazwane przez niego Wyspami Złodziejskimi i na koniec Filipiny. Podobnie jak on, inni hiszpańscy podróżnicy wyruszający z Meksyku kierowali się ku północy i w wyniku tego omijali największe skupiska wysp.

Portugalczycy, którzy zmonopolizowali szlak wschodni (dookoła Afryki), w pierwszym okreie opanowali tamtejsze rynki i byli raczej zainteresowani kapitalizowaniem zysków, niż nowymi odkryciami. Jeśli coś odkrywali to przypadkowo a najczęściej dzięki błędom nawigacyjnym.

Oto kilka przykładów ich przypadkowych odkryć:

 

W 1526 Jorge de Meneses zepchnięty przez burzę morską znalazł się na wybrzeżach Nowej Gwinei.

W 1528 w podobnych okolicznościach Alvaro de Saavedra dotarłdo północnych wybrzeży tej wyspy jednocześnie odkrywając Wyspy Admiralicji oraz Wyspy Marshalla.

 

Góra Lodowa w Zatoce Admiralicji

W 1557 Alvaro Mendana de Neyra odkrył Wyspy Lagunowe oraz południowe Wyspy Salomona,

a w 1595 Markizy oraz niektóre z wysp Tokelau i wyspy Santa Cruz.

W latach 1605-1606 Pedro Fernandes de Quiros oraz Luis Vaez de Torres dotarli do Nowych Hebrydów oraz północnego przylądka Australii.

 

Nowe Hebrydy

Najwięcej odkrył Abel Tasman odkrywając Tasmanię i Nową Zelandię, a takaże wyspy Tonga i Fidżi.

 

Krajobraz w Nowej Zelandii

 

W 1722 William Dampier i Jacob Roggeveen odkryli Wyspę Wielkanocną. 

 

Największy wkład w poznanie Oceanii wniósł James Cook. W trakcie swych dwóch wypraw w 1771 i 1772 odkrył bez mała wszystko, co do odkrycia pozostało.

Po jego podróżach znane już były w ogólnych zarysach wszystkie archipelagi Oceanii oraz większość największych wysp. Cook zapocżątkował również kartografię regionu. Od jego czasów zaczęły funkcjonować pierwsze zasługujące na zaufanie mapy regionu.

 

 

Po Cooku nastąpił okres badań szczegółowych.

Zainicjował go w 1785 Francuz Jean Francois de Galaup La Perouse wyprawą do Malezji, która zakończyła się jednak tragicznie. Wyprawa Anglika Williama Bligha także zakończyła się w nieoczekiwany sposób - słynny bunt na Bounty. Więcej szczęścia miały wyprawy pod dowództwem Antoine d'Entrecasteaux - w 1791 zbadano Wyspy Admiralicji, Nową Kaledonię, Wyspy Salomona i Wyspy Lojalności.  

Na początku XIX wieku do badań Oceanii włączyli się także Rosjanie. W 1804 Iwan Kruzensztern przy okazji badań północnego Pacyfiku poznał topografię Markizów.

Wielkie znaczenie miała wyprawa Roberta Fitzroya w latach 1831-1836, w której udział wziął Karol Darwin oraz wyprawa Charlesa Wilkesa w 1838. W połowie XIX wieku wiedzę na temat Oceanii wybitnie powiększyli łowcy wielorybów polujący w tamtych rejonach.

 

Nowa Zelandia była poznawana stopniowo wraz z jej zasiedleniem przez kolonialistów.

Indonezję poznawano dzięki technice lotniczej.

Ostatnim epizodem odkrywczym były badania etnograficzne.

Oceania okazała się rajem dla etnografów. Społeczeństwa wyspiarskie, od tysiącleci odizolowane od zewnętrznych wpływów kulturowych dały badaczom unikalną możliwość poznania korzeni kultury ludzkiej. Do najsłynniejszych etnografów należał Bronisław Malinowski działający w Indonezji w latach 1914-1920, a wcześniej w Mikronezji.

I właściwie oto cała historia na temat Oceanii.

Nie jest tego dużo, ale mam nadzieję, że idało mi się pokazać

krótki zarys historyczny tego regionu.